پیش قرارداد همانطور که از اسمش پیداست مرحله‌ای قبل از قرارداد اصلی است اما نباید آن را بی‌اثر دانست. همانظور که از لفظش پیداست عنوان قرارداد را یدک می‌کشد بنابراین می‌توان این گونه تصور کرد که پیش قرارداد عهدی الزام آور است تا طرفین را پای قرارداد اصلی بنشاند. در ادامه به ارائه تعریف و آثار آن می‌پردازیم.

منبع : پیش قرارداد 

تعریف پیش قرارداد

وعده قرارداد که پیش قرارداد نیز نامیده می‌شود، پیمان مقدماتی است که درباره انعقاد قرارداد مطلوب دو طرف بسته می‌شود و هر دو یا یکی از آنان را ملتزم به تراضی نهایی می‌کند.

پیش قرارداد پیمانی الزام‌آور است و نباید آن را با وعده اخلاقی یا ایجاب ساده و قابل رجوع اشتباه کرد فقط وعده نکاح است که قانون‌گذار آن را الزام‌آور نمی‌داند تا مانعی برای تصمیم گرفتن آزاد زن و شوهر تا آخرین لحظه نشود و خانواده را بر پایه رغبت بنا کنند نه اجبار.

یکی از شایع‌ترین پیمان‌های مقدماتی، قولنامه خرید و فروش املاک است که به موجب آن، دو طرف متعهد به بیع با شرایط معین در قولنامه می‌شوند: به حکم قانون، بیع باید در محضر رسمی انجام گیرد و دو طرف در قولنامه متعهد به این اقدام می‌گردند و به‌طور معمول وجه التزامی هم معین می‌کنند تا متخلف به عنوان خسارت به دیگری بدهد.

آثار پیش قراردادها

پیش قراردادها آثار ویژه خود را دارا می‌باشند و در واقع نوعی مقدمه‌چینی می‌باشد و نباید آن را با اثر نهایی عقد اصلی اشتباه گرفت. اثر پیش قرارداد معمولا ایجاد دینی است که در صورت اجرا شدن به انعقاد پیمان اصلی و ایجاد اثر ویژه آن می‌انجامد؛ برای مثال اگر موضوع قولنامه خرید و فروش و تملیک باشد حق عینی با امضای آن جابه‌جا نمی‌شود و بیع تحقق نمی‌یابد. پیمان مقدماتی با امضای قولنامه واقع می‌شود و در اثر آن، حق ثابت و معینی به‌وجود می‌آید که بر مبنای مفاد آن می‌توان متعهد را به بستن بیع مجبور کرد.

مدت اعتبار وعده

وعده قرارداد معمولا مدت دارد و گاه به اختیار یکی از دو طرف نهاده می‌شود که دیگری را به انجام معامله فرا بخواند. پس از گذشت مدت نیز تعهد پایان می‌یابد ولی باید دانست که هیچ انسان معقول و متعارفی خود را برای همیشه به عهدی پای‌بند نمی‌کند. به‌ویژه در معاملاتی که بهای موضوع آن در نوسان است یا سیر صعودی را می‌پیماید. معمولا دو طرف تا زمان متعارفی که آن بها قابل پیش‌بینی است خود را ملتزم می‌سازند هر چند که سخنی در پیمان مقدماتی نگویند. پس اگر مالکی ضمن قولنامه‌ای تعهد کند که خانه خود را به مبلغ معین بفروشد این تعهد محدود به مهلت متعارف و معقول است و خریدار نمی‌تواند پس از سالیانی سکوت، همین که بهای ملک را چند برابر دید به یاد طلب متروک خود افتد و مالک را به معامله فراخواند.

پیش قرارداد بدون مدت

در مواردی که تعهد مهلتی ندارد و ظاهر این است که متعهدله باید آن را مطالبه کند او می‌تواند با اخطار به ذی‌نفع مهلت معقولی را برای قبول یا انجام دادن معامله معین کند تا پس از پایان آن، تعهد پایان یابد. چنان‌که در قولنامه‌های بی‌مدت مرسوم است که ذی‌نفع در اجرای تعهد، همین که آمادگی دو طرف را احساس می‌کند، با اظهارنامه رسمی و مهلتی متعارف طرف خود را به معامله می‌خواند و گاه هشدار می‌دهد که پس از پایان مهلت خود را از تعهد رها می‌بیند اما این هشدار همیشه موثر نیست.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص پیش قرارداد، به کانال تلگرام حقوقی وکیل دات کام مراجعه نمایید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی وکیل دات کام نیز آماده‌اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی وکیل دات کام به سوالات شما عزیزان پیرامون پیش قرارداد پاسخ دهند.